Prezydent Miasta Katowice Piotr Uszok zaprasza Artystów i architektów do wzięcia udziału w konkursie rzeźbiarsko-architektonicznym na opracowanie i wykonanie projektu pomnika Henryka Sławika i Józefa Antalla seniora w Katowicach.

Pomnik Henryka Sławika (1894 – 1944) i Józefa Antalla seniora (1896 – 1974) – bohaterów trzech narodów polskiego, żydowskiego i węgierskiego zostanie wzniesiony na placu przed Spodkiem w sąsiedztwie budynku Międzynarodowego Centrum Kongresowego i hali widowiskowo-sportowej „Spodek”. Pomnik ten będzie symbolem przyjaźni polsko – węgierskiej.

1894 – Henryk Sławik przyszedł na świat w Szerokiej (obecnie część Jastrzębia-Zdroju) w wielodzietnej rodzinie chłopskiej. Przed I wojną światową ukończył pruską Volksschule, podczas I wojny światowej walczył na froncie wschodnim i dostał się do niewoli rosyjskiej, po powrocie z niewoli zaangażował się w akcję plebiscytową na rzecz przyłączenia Śląska do Polski i walczył w powstaniach śląskich (w pułku pszczyńskim), w okresie międzywojennym – do 1939 roku – mieszkał w Katowicach (od roku 1928 przy ulicy św. Jana), dziś w miejscu tego domu jest upamiętniająca to tablica. Jako członek Polskiej Partii Socjalistycznej był zaangażowany w popularyzowanie oświaty i sportu dla młodzieży w szeregu towarzystw oświatowych i gimnastycznych. Był redaktorem PPS-owskiej „Gazety Robotniczej”, w 1928 roku założył rodzinę, żeniąc się z warszawianką, Jadwigą Purzycką. W sierpniu 1939, w przededniu wybuchu II wojny światowej, wysłał żonę z córką Krystyną do rodziny, do Warszawy. W pierwszych dniach września, mając 45 lat, wraz z wojskiem polskim, na zawsze opuścił Katowice i Śląsk, i udał się na Węgry z zamiarem przedostania się do Wojska Polskiego na Zachodzie. Przeczucie nie myliło go, po latach odnaleziono Sonderfahndungsbuch Polen, księgę gończą Gestapo, w której figuruje na stronie 153 jako osobą poszukiwana, co w praktyce równało się wyrokowi śmierci w przypadku schwytania przez Niemców. Na Węgrzech znalazł się w jednym z setek obozów dla uchodźców z Polski. Zauważony przez wizytującego obóz Józefa Antalla seniora, wysokiego urzędnika węgierskiego Ministerstwa Spraw Zewnętrznych, jako sprawny organizator, jesienią 1939 roku przybył do Budapesztu, gdzie wkrótce został Przewodniczącym Polskiego Komitetu Obywatelskiego. W latach 1939 – 1944 organizował pomoc dla uciekinierów z Polski jako delegat polskiego rządu Emigracyjnego. Wszechstronna działalność Sławika na Węgrzech (pomoc uciekinierom cywilnym, wojskowym, ze szczególnym uwzględnieniem uchodźców pochodzenia żydowskiego) była dobrze znana Niemcom, którzy w sierpniu 1944 zdołali go aresztować. Aresztowany został także jego węgierski opiekun, współpracownik i przyjaciel, Józef Antall. Sławik mimo tortur nie ujawnił roli Antalla w działaniach wykraczających poza pomoc socjalną – czym uratował mu życie. 23 sierpnia 1944 roku został stracony w Mauthausen wraz z grupą 4 innych Polaków – którzy podobnie jak on – prowadzili na Węgrzech działalność niepodległościową. Po wojnie, w tzw. Polsce Ludowej, przemilczano jego bohaterskie zasługi i skazano go na zapomnienie. Po wielu latach, staraniem wielu już osób, przywraca się pamięć o Henryku Sławiku. Najważniejsze odznaczenia to Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (1990) i Order Orła Białego (2010).

1896 – Józef Antall urodził się w Oroszi, miejscowości w środkowej części Węgier (w rozumieniu granic dzisiejszych) w okresie międzywojennym działacz społeczny, chrześcijański demokrata, wysoki urzędnik węgierskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, po wybuchu II wojny światowej, z ramienia rządu węgierskiego, opiekun uchodźców z Polski, nazwany przez nich „Ojczulkiem Polaków” w przejawie wdzięczności za niezwykłą troskę im okazywaną. Działał wspólnie z Henrykiem Sławikiem przy wszystkich przedsięwzięciach wymienionych w kalendarium z życia Henryka Sławika. Ocalony od śmierci, dzięki bohaterskiej postawie Sławika, przeżył wojnę i przez krótki okres pracował na rzecz odbudowy Węgier. Zmarł w 1974 roku, a na grobie umieszczony został, na jego życzenie, napis POLONIA SEMPER FIDELIS – Polska zawsze wierna. Wkrótce, podobnie jak Sławik w Polsce, skazany na przemilczenie. Po latach odznaczony został – w Izraelu – Medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata i – w Polsce – Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi (2010), razem z Henrykiem Sławikiem podczas tej samej uroczystości w Katowicach.

Obie te postacie, Henryka Sławika i Józefa Antalla, poprzez swą wieloletnią wspólną działalność, która przerodziła się w przyjaźń na śmierć i życie, stały się współczesnym symbolem przyjaźni polsko-węgierskiej. Miasto Katowice postanowiło upamiętnić tych niezwykłych ludzi i ich czyny, budując ich wspólny pomnik.

Więcej informacji na stronie: http://www.katowice.eu/pomnikslawikaiantalla/strona-glowna-pomnik.htm