Szlojme Zajnwel Rapoport (1863-1920) znany bardziej jako Szymon An-Ski urodził się w ubogiej rodzinie żydowskiej w Czaśnikach w guberni witebskiej (obecnie Białoruś). Niedługo po jego narodzinach ojciec odszedł od rodziny. Matka aby utrzymać syna i dwie starsze córki przeniosła się do Witebska, gdzie prowadziła tam gospodę. An-ski dorastał więc w Witebsku. Tam uczęszczał do chederu, tam nauczył się języka rosyjskiego i tam stawiał pierwsze kroki jako pisarz.

Po ukończeniu chederu An-ski imał się różnych zajęć. Kształcił się na introligatora, a także podobno na kowala czy, jak niektórzy podają, na krawca. Zainteresowanie literaturą i oczytanie pomogło mu uzyskać posadę nauczyciela w Łoźnie. Jednak w 1882 r. z powodu zbyt radykalnych poglądów utracił tą pracę. Jako niespełna dwudziestolatek związał się z rewolucyjnym ruchem Narodników i to było powodem jego konfliktów z policją carską oraz z urzędnikami gmin żydowskich.

W 1884 r. udało mu się opublikować w czasopiśmie „Woschod” pierwsze opowiadanie „Istorija odnogo semejstwa” („Historia jednej rodziny”).

W 1889 r. został oskarżony o szerzenie wywrotowej propagandy i wydalony z miasteczka Starodub, w którym wówczas przebywał. Wyjechał do Petersburga i tam nawiązał współpracę z pismem „Ruskoje bogactwo”. Publikował tam swoje teksty pod pseudonimem S. An-ski. Z Petersburga wyjechał do Europy Zachodniej. Osiadł w Paryżu,  gdzie między innymi był świadkiem procesu Dreyfusa.

W czasie 15 lat spędzonych w Europie Zachodniej pisywał do takich czasopism rosyjskojęzycznych jak „Russkoje bogactwo”, „Jug”, „Obrazowanije” czy „Żurnal dla wsiech”. W latach  1894-1900 był prywatnym sekretarzem filozofa oraz jednego z głównych ideologów narodnictwa Piotra Ławrowa. Po śmierci Ławrowa An-ski przeniósł się do Szwajcarii, gdzie współtworzył Socjalistyczną Ligę Agrarystów. W tym czasie wydarzeniem zetknął się z „Dziełami Zebranymi” I. L. Pereca. Lektura dzieł Pereca przekonała An-skiego do skupienia się na tworzeniu w języku jidysz. Pod pseudonimem S. Sinani (Z. Sinani) pisał wiersze, pamflety oraz sztuki teatralne. Napisany wówczas wiersz „Di Szwue” (pol. „Przysięga”) stał się hymnem Bundu. An-ski jest również autorem tłumaczenia „Międzynarodówki” na jidysz.

Po krwawej niedzieli w Petersburgu (22.01.1905) An-ski powrócił do Rosji. W 1907 r. został aresztowany w Witebsku z powodu odkrytych w jego mieszkaniu utworów i listów m.in. krytykujących Dumę. Został jednak uniewinniony, gdyż pisma te nigdy nie zostały opublikowane.

W kolejnych latach An-ski skupił się na badaniach etnograficznych. W latach 1912-1914 prowadził ekspedycje etnograficzne w tzw. strefie osiedlenia. Razem z nielicznymi współpracownikami przeprowadzał wywiady z miejscową ludnością, nagrywał piosenki, robił zdjęcia oraz zbierał wytwory kultury materialnej. W ten sposób udało mu się zgromadzić ok. 2000 zdjęć, 1800 bajek, 1500 piosenek, 1000 melodii, 100 dokumentów i 500 rękopisów. Zakupił również 700 obiektów sakralnych i nagrał 500 cylindrów z muzyką ludową. Te zbiory przez lata były ukryte w radzieckich archiwach, obecnie większość z nich znajduje się w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Sankt Petersburgu. Dopiero w latach 90. XX w. część z nich ujrzała światło dzienne. Niektóre z nagrań cylindrowych zostały nawet przegrane na CD.

W czasie I wojny światowej jako przedstawiciel Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny zaangażował się w pomoc ludności żydowskiej poszkodowanej w wyniku pogromów na terenie Galicji. Pisana w tym czasie kronika „Churbn Galicje” („Zniszczenie Galicji”) to rozprawa o wpływie wojny na ludność cywilną oraz niezwykła dokumentacja znikającego świata.

Tuż przed wybuchem rewolucji bolszewickiej An-ski przeniósł się do Wilna. A wiosną 1919 r. do Warszawy, gdzie został współpracownikiem gazety „Der Moment”. W ostatnich miesiącach życia tłumaczył swoje rosyjskie utwory na jidysz. Jego najsłynniejszym dziełem jest legenda dramatyczna „Der Dibuk. Cwiszn cwej weltn” („Dybuk. Między dwoma światami”) napisana w 1914 roku. An-ski nie doczekał jednak wystawienia „Dybuka”. Zmarł na zawał serca 8 listopada 1920 r. w Otwocku pod Warszawą. Został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej obok Icchoka Lejba Pereca i Jakuba Dinezona w Mauzoleum Trzech Pisarzy.

Prapremiera „Dybuka” odbyła się miesiąc po jego śmierci w Teatrze Elizeum w Warszawie w wykonaniu Trupy Wileńskiej. W latach 1922-1925 zostało wydane 15 tomów dzieł zebranych Sz. An-Skiego w języku jidysz. W tym zbiorze znalazły się zarówno dramaty, jak i opowiadania oraz pisma związane z ekspedycjami etnograficznymi.

Oś czasu – historia inscenizacji Dybuka

9 grudnia 1920 – premiera w Warszawie w teatrze Elizeum w reż. Dawida Hermana z Trupy Wileńskiej

1 września 1921 – wystawienie w Nowym Jorku w reż. Maurice’a Schwarza w Yiddish Art Theatre

31 stycznia 1922 – wystawienie w teatrze Habima w Moskwie w reż. Jewgenija Wachtangowa

1922 – wystawienie w Izraelu przez batalion budujący Autostradę 75

W 1928 r. Habima osiadła w brytyjskiej Palestynie i wystawiała Dybuka w Tel Awiwie

28 lutego 1925 – pierwsze wystawienie po niemiecku w Wiedniu w Rolandbühne

1927 – wystawienie Dybuka w Berlinie po niemiecku w reż. Maxa Reinhardta

15 grudnia 1925 – premiera po angielsku w  Neighborhood Playhouse w Nowym Jorku w tłum. i adapt. Henry’ego G. Alsberga

31 stycznia 1928 – premiera po francusku w Studio des Champs-Élysées w tłum. Gastona Baty

Po wojnie w Polsce:

16.02.1957 Dybuk (Na pograniczu dwóch światów) – Teatr Żydowski im. Ester Rachel Kamińskiej  Warszawa, reż. Chewel Buzgan

21.02.1970 Dybuk (Na pograniczu dwóch światów)  – Teatr Żydowski im. Ester Rachel Kamińskiej  Warszawa, reż. Chewel Buzgan

10.10.1973 Dybuk (Na pograniczu dwóch światów)  – Teatr Żydowski im. Ester Rachel Kamińskiej  Warszawa, reż. Szymon Szurmiej

12.03.1988  Dybuk – Teatr Stary w Krakowie reż. Andrzej Wajda

02.12.1990 Teatr Żydowski im. Ester Rachel Kamińskiej  Warszawa, reż. Szymon Szurmiej

21.04.1993 Dybuk – Teatr im. Stefana Jaracza  Łódź, reż. Waldemar Zawodziński

07.1999 Teatr Sejneński

22.11.1999 Dybuk – Teatr Telewizji reż. Agnieszka Holland

06.10.2003 Dybuk. Między dwoma światami – Teatr Rozmaitości w Warszawie, reż. Krzysztof Warlikowski

29.07.2004 Między dniem i nocą Teatr Żydowski im. Ester Rachel Kamińskiej, reż. Szymon Szurmiej

11.12.2004 Dybbuk –  Teatr Nowy im. Tadeusza Łomnickiego  Poznań, reż. Paweł Passini

27.02.2010 Dybbuk. Na pograniczu dwóch światów – Teatr Rondo Słupsk, reż. Marcin Bortkiewicz

08.05.2010 Dybuk – Teatr im. Stefana Jaracza  Łódź reż. Mariusz Grzegorzek

28.01.2011 Świątynia. Dybuk – legendy żydowskie – Teatr „Arka” Wrocław

21.09.2013 Dybuk – Teatr Przedmieście Rzeszów, reż. Aneta Adamska