JEWISH.ORG.PL

logo

JEWISH.ORG.PL

Wiadomości
Home›Wiadomości›Inny wymiar bohaterstwa

Inny wymiar bohaterstwa

By aktivo
19 kwietnia 2015
1528
0
Share:

Emanuel Ringelblum nie był jedyną osobą, która prowadziła w warszawskim getcie archiwum. Podobną pracę wykonywał również Hilel Seidman, ale zgromadzone przez niego archiwum się nie zachowało. Zachował się natomiast dziennik, w którym warszawskie getto zostało przedstawione z zupełnie nowej, nieznanej nam wcześniej, perspektywy.

Ortodoksi byli trzecią siłą, która obok ŻOB i ŻZW planowała powstanie w getcie. Menachem Zięba wydał orzeczenie halachiczne, że Żydzi ortodoksyjni mają walczyć z bronią w ręku. Hilel Seidman był jednym z nich. Spisany przez niego dziennik przedstawia całkowicie nieznany obraz warszawskiego getta: z tajnymi jeszywami i rabinami na barykadach powstania. Ponieważ Seidman był ortodoksem, jego zapiski uznano za kłamstwo i na wiele lat odłożono na półkę.

– Trudno jest odtwarzać pamięć historii, kiedy nie ma już ludzi, pamiątek, artefaktów – mówi Naomi Seidman, córka Hilela Siedmana, która przyleciała do Polski w 2013 na zaproszenie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie w związku z obchodami 70. rocznicy powstania w getcie warszawskim. – Inne wspomnienia o moim ojcu miałam ja, a inne moje rodzeństwo i mama. Za każdym razem, gdy słyszałam jakąś historię o moim ojcu, wydawało mi się, że jest innym człowiekiem.

Jak mówi Naomi Seidman, ojciec wciąż jest obecny w jej życiu. – Jakiś czas temu dostałam e-mail od badaczki, która o niego pytała, chociaż wiedziała o nim więcej niż ja – wspomina. – Pojawiają się pytania o niego, niekoniecznie ze środowisk ortodoksyjnych, w których mój ojciec wyrastał i których był częścią. Z czworga jego dzieci tylko ja nie należę już do świata ortodoksyjnego. Dziennik mojego ojca trudno umiejscowić, bo nie należy on do heroicznych narracji o ludziach w getcie. Kiedy moi znajomi dowiadywali się, gdzie był mój ojciec w czasie wojny, pytali go o to, a on odpowiadał, że był jedynym nie bohaterem w getcie. Dla niego bohaterstwo miało inny wymiar.

Hilel Seidman przed wojną był publicystą, działaczem Agudy, sekretarzem żydowskiego koła parlamentarnego oraz kierował archiwum Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Po wojnie jego zapiski długo nie mogły zostać szerzej udostępnione. – Zetknęłam się z problemem zrozumienia dziedzictwa mojego ojca, gdy zaproponowałam, że przetłumaczę jego dziennik z jidysz na angielski, ale usłyszałam, że nie jest to wiarygodne źródło – mówi Naomi Seidman. – Znałam mojego ojca i wiedziałam, że jest uczciwym człowiekiem, dlatego trudno było mi przyjąć, że ktoś jego wspomnienia uznał za niewiarygodne. Jestem wdzięczna takim osobom, jak Anna Ciałowicz, które przybliżają życie i działalność mojego ojca innym.

Seidman urodził się w Buczaczu, mieście rodzinnym jego matki. Już jako młody chłopak zaczął interesować się historią i prowadził badania pod tym kątem w Buczaczu. Wtedy też rozpoczął korespondencję na ten temat z profesorem Majerem Balabanem. Seidman miał wtedy 13 lat, o czym profesor nie miał pojęcia. Później, gdy Seidman rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim, przypomniał Balabanowi o tamtej korespondencji, czym wykładowca był niezmiernie zaskoczony. – Rodzice mojego ojca nie byli zachwyceni świeckimi studiami na UW – przyznaje Naomi Seidman. – Jego ojciec zgodził się na to pod warunkiem, że wcześniej uzyska smichę, czyli tytuł rabina. Rodzice nie płacili za jego studia, musiał więc pracować, ale jego matka była z niego dumna i czasami chodziła pod oknami sali wykładowej kiedy miał egzaminy.

W czasie wojny życie Seidmana uratowała przyjaźń z Gutą Sternbuch, która pracowała w sierocińcu Janusza Korczaka. Zakochał się z niej biznesmen ze Szwajcarii, który pochodził z religijnej rodziny, ale nie miał głowy do nauki Talmudu. Zaproponował więc Gucie, że będzie zarabiał na utrzymanie rodziny, a w zamian ona będzie się uczyć. W czasie wojny ów biznesmen próbował ratować polskich Żydów. Pierwszy zakupiony przez siebie paszport portugalski wysłał do Guty. Ta poprosiła go jeszcze o dwa dla swoich rodziców. Jednak gdy dodatkowe paszporty do niej dotarły, jej ojca już deportowano. Guta oddała więc ten paszport Hilelowi. Oboje znaleźli się w obozie Vittel, ale tam też nie było bezpiecznie. Guta namawiała Seidmana do ukrywania się na terenie obozu. W ten sposób udało im się uratować.

– Mój ojciec łączył w sobie dwa światy: chasydzki i świat intelektualny, świat humanistów. To było możliwe tylko w jego przypadku. W naszej rodzinie nie udało się tego powtórzyć. Ja jestem profesorem uniwersyteckim i nie jestem osobą ortodoksyjną. Moje rodzeństwo pozostało w świecie ortodoksyjnym – dodaje Naomi Seidman.

Spotkanie z Naomi Seidman prowadzone przez Annę Ciałowicz odbyło się 21 kwietnia 2013 w synagodze Nożyków w Warszawie w ramach inicjatywy “Nizkor – o powstaniu ’43”. “Dziennik z warszawskiego getta” Hilela Seidmana w tłumaczeniu i opracowaniu Anny Ciałowicz ukaże się wkrótce nakładem Narodowego Centrum Kultury.

Katarzyna Markusz

 

 

Previous Article

Interwencja Ambasadora

Next Article

Powstanie w Getcie

0
Shares
  • 0
  • +

Related articles More from author

  • Wiadomości

    Cyfrowy cmentarz w Dzierżoniowie

    28 grudnia 2017
    By Tomek Jedrczak
  • AntysemityzmIzrael i światWiadomości

    Oświadczenie izraelskiego MSZ w sprawie Marszu Niepodległości

    13 listopada 2017
    By Tomek Jedrczak
  • Wiadomości

    Odznaczenia dla osób zasłużonych dla powstania MHŻP

    16 lutego 2015
    By aktivo
  • Wiadomości

    List do społeczności żydowskiej od Burmistrza Dzielnicy Warszawa-Śródmieście

    7 marca 2018
    By Tomek Jedrczak
  • HistoriaIzrael i światWiadomości

    200 ocalałych z Holocaustu zapaliło w Jerozolimie chanukowe lampki

    4 grudnia 2018
    By Redakcja
  • Izrael i światWiadomości

    Izrael celebruje 100 lecie odzyskania niepodległości przez Polskę

    12 listopada 2018
    By Redakcja

Leave a reply Anuluj pisanie odpowiedzi

0

Polecamy

  • KulturaWiadomości

    Dustin Hoffman kończy dziś 80 lat

  • Wydarzenia

    Koncert w Krynkach

  • Społeczność

    Wyremontuj Galicję!

KulturaSpołecznośćWiadomościWydarzenia

Święta Pesach 5782-2022

  • Zmarł znany izraelski pisarz Amoz Oz

    By Redakcja
    28 grudnia 2018
  • Ukazał się listopadowo-grudniowy numer  “Midrasza”  

    By Redakcja
    23 grudnia 2018
  • POLIN Music Festival: Historia między dźwiękami

    By Redakcja
    21 grudnia 2018

O NAS

Strona www.jewish.org.pl i profil na FB jewish.org.pl są jedynymi oficjalnymi mediami Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce. Znajdują się na nich informacje dotyczące aktualnych wydarzeń w Gminach oraz życia żydowskiego w Polsce i na świecie. Związek zamieszcza tam informacje o imprezach i wydarzeniach które organizuje, lub którym patronuje. Nasze media prezentują też oficjalne stanowisko Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich dotyczące życia polskich Żydów oraz publikują oświadczenia European Jewish Congress dotyczące sytuacji Żydów na całym świecie.

Strona korzysta z dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administacji.

Nasze media społecznościowe

Napisz do nas

redakcja.jewish@jewish.org.pl

Dołącz do nas na Facebooku

Copyright © 2019 jewish.org.pl. All Rights Reserved.
Strona korzysta z dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Dbając o standardy ochrony danych osobowych, w związku z wejściem rozporządzenia RODO, zaktualizowaliśmy politykę prywatności serwisu.