Dokument z Auschwitz
Dyrekcja II LO w Łodzi im. Gabriela Narutowicza przekazała do Archiwum Miejsca Pamięci Auschwitz odnaleziony w szkolnej bibliotece, najprawdopodobniej oryginalny obozowy dokument – listę nowo przybyłych więźniów do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady z 21 maja 1941 r. Znajduje się na nim 15 nazwisk więźniów skierowanych do Auschwitz z Łodzi, Poznania i Katowic.
– Podczas przeglądania starego księgozbioru z naszej biblioteki okazało się, że w jednej z książek znajduje się pożółkła kartka. W pierwszej chwili potraktowaliśmy to jako ciekawostkę, ale kiedy okazało się, że można na niej odczytać słowa „Politische Abteilung” i „Konzentrationslager Auschwitz”, że są tam nazwiska, numery obozowe, daty urodzenia, byliśmy zszokowani. Było dla nas oczywiste, że najwłaściwszym miejscem dla takiego dokumentu będzie Muzeum Auschwitz – powiedziała dyrektor szkoły Jadwiga Ochocka.
Zastępca kierownika Archiwum Muzeum Szymon Kowalski podkreślił, że mamy do czynienia z bardzo ciekawym dokumentem. – Listy nowych więźniów przygotowywane były w wielu kopiach. W dokumencie, który posiadamy w naszych zbiorach, na wykazie z 21 maja 1941 r. było 28, a nie 15 więźniów. Dokonana została także korekta numerów obozowych, zawodów, a także w niektórych przypadkach imion – powiedział.
– Wydaje się zatem, że „lista z Łodzi” była pierwszym wykazem więźniów przywiezionych do obozu tego dnia. Później dokument najprawdopodobniej został uzupełniony, poprawiony i przybrał formę dokumentu, który mamy w naszym Archiwum. Tę kwestię będziemy badać. Sam dokument natomiast, ze względu chociażby na widoczne ślady nadpalenia, zostanie oczywiście przekazany najpierw w ręce specjalistów z naszych Pracowni Konserwatorskich – dodał.
Na odnalezionej w łódzkiej szkole liście znajduje się 15 nazwisk: 14 Polaków (w tym jeden Żyd) oraz 1 Żyda z Niemiec. Na podstawie częściowo zachowanych oryginalnych akt obozowych udało się ustalić informacje dotyczące 10 więźniów: 8 zginęło w obozie po kilku miesiącach, a dwóch przeżyło wojnę. Nie udało się odnaleźć żadnych danych związanych z pięcioma osobami.
– Jesteśmy niezwykle wdzięczni za bardzo szybką reakcję Muzeum i przekazanie tak wielu wiadomości związanych z osobami, których nazwiska znajdują się na dokumencie. Co roku uczniowie klas trzecich z naszego liceum odwiedzają Miejsce Pamięci Auschwitz. Na pewno materiały, które otrzymaliśmy od Państwa wykorzystamy w pracy z młodzieżą, pokażemy je uczniom po to, aby wiedzieli i pamiętali – powiedziała dyrektor.
Dziękując za przekazanie dokumentu Szymon Kowalski przekazał do szkolnej biblioteki publikacje Wydawnictwa Muzeum, m.in.: „Przygotowanie do wizyty w Muzeum i Miejscu Pamięci Auschwitz-Birkenau”, publikacje edukacyjne z serii „Głosy Pamięci”, literaturę wspomnieniową, a także książkę autorstwa dr. Andrzeja Strzeleckiego „Deportacja Żydów z getta łódzkiego do KL Auschwitz i ich zagłada”.
Więźniowie, których nazwiska znajdują się na „Liście z Łodzi”
• Antoni Adamczak – deportowany do KL Auschwitz z Poznania. Nr obozowy 15618. Zginął w obozie 3 lipca 1941.
• Franciszek Bugaj – deportowany do KL Auschwitz z Łodzi. Nr obozowy 15636. Zginął w obozie 18 lipca 1941 r.
• Zygmunt Domagała – deportowany do KL Auschwitz z Łodzi. Nr obozowy 15637. Los nieznany.
• Czesław Frątczak – deportowany do KL Auschwitz z Łodzi. Nr obozowy 15639. Przeżył wojnę.
• Adalbert (Wojciech) Goldberg – deportowany do KL Auschwitz z Poznania. Nr obozowy 15621. Los nieznany.
• Stanisław Hajdas (na liście z Łodzi Piotr) – deportowany do KL Auschwitz z Łodzi. Nr obozowy 15633. Zginął w obozie 6 września 1941 r.
• Bolesław Kita – deportowany do KL Auschwitz z Poznania. Nr obozowy 15622. Przeżył wojnę.
• Marian Kobiak – deportowany do KL Auschwitz z Poznania. Nr obozowy 15619. Los nieznany.
• Albert Majewski – deportowany do KL Auschwitz z Katowic. Nr obozowy 15641. Zginął w obozie 17 lutego 1942 r.
• Stanisław Miłek – deportowany do KL Auschwitz z Łodzi. Nr obozowy 15629. Zginął w obozie 10 sierpnia 1941 r.
• Jan Miroński – deportowany do KL Auschwitz z Łodzi. Nr obozowy 15632. Los nieznany.
• Józef Mleczak – deportowany do KL Auschwitz z Poznania. Nr obozowy 15628. Zginął w obozie 30 października 1941 r.
• Kurt Mueller – deportowany do KL Auschwitz z Poznania. Nr obozowy 15620. Los nieznany.
• Adam Szymaniak – deportowany do KL Auschwitz z Łodzi. Nr obozowy 15631. Zginął w obozie 18 października 1941 r.
• Mieczysław Urbański (na liście z Łodzi Kazimierz) – deportowany do KL Auschwitz z Łodzi. Nr obozowy 15630. Zginął w obozie 22 stycznia 1942 r.