Raport roczny FODŻ
Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego została założona w 2002 r. przez Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP (ZGWŻ) oraz Światową Organizację Żydowską ds. Restytucji (WJRO). Naszym celem jest ochrona materialnego dziedzictwa Żydów w Polsce. Działamy na tych terenach, którymi, z racji zbyt dużej odległości, trudno jest zajmować się gminom żydowskim. Obszar działania Fundacji obejmuje blisko dwie trzecie powierzchni Polski.
Do zadań Fundacji należą:
* ochrona obiektów dziedzictwa żydowskiego, które mają wyjątkowe znaczenie religijne lub historyczne;
* restytucja mienia dawnych gmin żydowskich (Fundacja działa tu jako pełnomocnik ZGWŻ): przede wszystkim synagog i cmentarzy;
* zarządzanie odzyskanymi obiektami.
Priorytetem Fundacji jest ochrona cmentarzy. We współpracy z naszymi partnerami w 2014 r. uporządkowaliśmy i ogrodziliśmy łącznie 27 nekropolii.
Prace na cmentarzach prowadzone są pod nadzorem Komisji Rabinicznej oraz Naczelnego Rabina Polski, rabina Michaela Schudricha.
Nasze działania obejmują także rewitalizację szczególnie ważnych i wartościowych zabytków kultury żydowskiej, takich jak synagogi w Kraśniku, Łańcucie, Przysusze, a także jedyna w Polsce renesansowa synagoga w Zamościu.
W zrewitalizowanym gmachu renesansowej bożnicy w Zamościu, odrestaurowanym przez Fundację w latach 2009–2011, działa dziś Centrum „Synagoga” – nowoczesny ośrodek kultury, służący odwiedzającym miasto grupom żydowskim, turystom i mieszkańcom miasta. W 2014 r. w Centrum „Synagoga” odbyło się ponad 30 różnych wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych, w których łącznie uczestniczyło ponad 8 tysięcy gości. Wyjątkowym wydarzeniem była pierwsza od czasów wojny bar micwa.
W 2014 r. zrealizowaliśmy trzeci etap prac remontowych w XVIII-wiecznej synagodze w Przysusze. Mamy nadzieję, że w 2015 r. zgromadzimy środki niezbędne do realizacji czwartego etapu – remontu wnętrza budynku.
Działalność Fundacji nie ogranicza się jednak wyłącznie do opieki nad zabytkami; równie ważne jest dla nas szerzenie wiedzy o historii Żydów, którzy przez wieki współtworzyli kulturowe dziedzictwo Polski. Do najistotniejszych działań edukacyjnych Fundacji należy skierowany do młodzieży projekt „Haverim – Przyjaciele. Spotkania młodzieży polskiej i żydowskiej”, oraz “Przywróćmy Pamięć” dla uczniów polskich szkół.
W realizacji naszych działań współpracujemy z władzami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi i wolontariuszami z całej Polski. Niezwykle ważna jest dla nas kooperacja z zagranicznymi organizacjami skupiającymi Żydów zainteresowanych dziedzictwem w Polsce, które pomagają finansować różne przedsięwzięcia renowacyjne, w szczególności z Heritage Foundation for Preservation of Jewish Cemeteries (HFPJC) – Avoyseinu, The Committee for the Preservation of Jewish Cemeteries in Europe, kierowanym przez rabina Elyakima Schlesingera, a także z licznymi darczyńcami, którzy pragną pozostać anonimowi.
Zapraszamy do zapoznania się z naszym raportem za 2014 rok, który szczegółowo przedstawia nasze działania.
Monika Krawczyk, Dyrektor Generalna
