"Uniwersytet zbirów"
Po prawie 70 latach wznowiona została książka Michała Maksymiliana Borwicza “Uniwersytet zbirów. Rzecz o obozie janowskim we Lwowie 1941-1944” (Wysoki Zamek, Kraków 2014).
Wydawnictwo składa się z dwóch części: reprintu oryginału z 1946 r. oraz obszernego aneksu, w którego skład wchodzą cztery teksty: wstęp (Eleonora Bergman), biografia Michała Borwicza (Edyta Gawron), zarys historii Żydów lwowskich (Leon Perlman) i historia Obozu Janowskiego (Adam Redzik).
Wznowiona pierwszy raz po 68 latach książka Michała Maksymiliana Borwicza to niezwykłe świadectwo więźnia Obozu Janowskiego we Lwowie, gdzie według szacunków historyków mogło zginać nawet 200 000 galicyjskich Żydów. Książka Borwicza ma charakter opowiadania historycznego. Podczas lektury nasuwa się skojarzenie z słynną książką Sołżenicyna „Jeden dzień dzień Iwana Denisowicza”, choć u Borwicza wszystkie postacie są autentyczne.
Czasem czytamy teksty Borwicza z niedowierzaniem – jak potrafił, w takich warunkach, których grozę opisuje zresztą jak najlakoniczniej, zdobyć się na dystans, ironię, rozważania nad psychologią oprawców, ale też i nad wartością słowa pisanego, mówionego, śpiewanego, zapamiętanego (Eleonora Bergman).
Urodzony w Krakowie Borwicz (1911-1987) – publicysta, prozaik, socjolog i poeta – był absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego, w czasie drugiej wojny światowej przebywał we Lwowie, skąd uciekł do Krakowa. Po wojnie pracował m.in. w Żydowskiej Komisji Historycznej w Krakowie. Zmarł w Paryżu.
