Po raz pierwszy w historii Miejsca Pamięci opublikowany został katalog Zbiorów, który w bardzo obszerny sposób prezentuje przechowywane w Muzeum autentyczne przedmioty związane z historią niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. Są to zarówno tysiące osobistych pamiątek po ofiarach Auschwitz, jak i dokumenty i rzeczy pozostawione przez esesmanów załogi obozowej.

Publikacja Auschwitz Legacies, której autorami są dyrektor Muzeum dr Piotr M.A. Cywiński oraz Magdalena Emilewicz-Pióro, to wybór, który stara się z jednej strony odzwierciedlić w sposób przekrojowy Zbioru Miejsca Pamięci, ale przede wszystkim ma ukazać złożoność historii tego największego z niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady.

Jak piszą autorzy we wstępie, każdy z przedmiotów, nawet tych występujących w masowej ilości, jest dokumentem bardzo indywidualnych, osobistych dramatów. Niektóre przedmioty są podpisane, prawie wszystkie noszą ślady używania. Każdy z przedmiotów zabranych w ostatnią drogę zdawał się być na tyle cenny i niezbędny w życiu codziennym jego właścicieli, że znalazł miejsce w niewielkim dozwolonym bagażu.

Wśród przedmiotów w Zbiorach najwięcej jest rzeczy codziennego użytku, które trafiły do obozu w walizkach i koszykach transportów żydowskich, a więc: naczynia, sztućce, szczotki czy grzebienie, buty, ubrania, tałesy… Także okulary i ludzkie protezy inwalidzkie. Obok tysięcy podobnych przedmiotów, przetrwały również zupełnie unikatowe obiekty, jak tylko jeden zachowany tefilin, pojedyncze instrumenty orkiestry obozowej lub lalka wykonana dla dziecka w Birkenau. Podobnie archiwa zawierają zarówno olbrzymie zespoły dokumentów, ale także pojedyncze grypsy, czy kilka zdjęć wykonanych nielegalnie przez więźniów z Sonderkommando w 1944 roku.

„Dziś, ruchome pozostałości po KL Auschwitz pełnią kilka podstawowych roli, uzupełniających się wzajemnie. Służą poznaniu historii Auschwitz, są obiektem badań specjalistów, pomagają zachować pamięć, czasem o bardzo konkretnych ofiarach, pełnią też ogromną, nie do przecenienia, rolę edukacyjną. Uzupełniają pustkę przestrzeni i architektury poobozowej. Są bardzo istotnym wektorem naszej dzisiejszej świadomości dziejów niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. Jako martwe przedmioty – milczą, ale jako niemi świadkowie po zmarłych i zamordowanych – krzyczą historię swojej tajemnicy” – czytamy.

Oprócz przedmiotów związanych z ofiarami obozu, w katalogu znaleźć można także obiekty związane z załogą SS, takie jak hełmy czy buty wartownicze. Są wśród nich także narzędzia wykorzystywane przez załogę SS do znęcania się nad więźniami i wykonywania kar. Wiele obiektów dowodzi tego, jak drobiazgowo zaplanowana i zorganizowana była obozowa biurokracja.

Wśród pozostałości poobozowych zachowało się także sporo z wyposażenia bloków i  baraków, w których mieszkali więźniowie tj. prycze, szafy, stoły, zydle, a także pasiaki, drewniane saboty i miski więźniarskie.

Część z prezentowanych w katalogu obiektów – na przykład zachowane esesmańskie archiwa, jest chroniona i w oryginale pokazywana jedynie specjalistom i badaczom. Podobnie jest z przedmiotami, które – przede wszystkim ze względu na przyjęty tok narracji lub też wymagania konserwatorskie – nie znalazły swego miejsca w obrębie istniejącej wystawy muzealnej.

„Stąd zrodził się pomysł wydania tej publikacji. W samym zamierzeniu łączy ona dwie płaszczyzny. Po pierwsze, jest swoistym albumem uzupełniającym przestrzeń Miejsca Pamięci, czyli ma za zadanie współtworzyć samą pamięć. Po drugie, stanowi pewien przeglądowy „katalog” tego, co można spotkać w zbiorach i archiwach Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau” – napisano ze wstępie.

Publikacja dostępna jest w księgarni internetowej Muzeum.

Album ten poświęcamy pamięci wszystkich niewinnych ludzi, którzy zginęli w KL Auschwitz – Żydów, Polaków, Romów, jeńców z Armii Czerwonej i innych ofiar. Poświęcamy go również wszystkim ocalałym, którzy walcząc ze swoim bólem i traumą nieśli naszym pokoleniom wielkie ostrzeżenie o naturze człowieka.

Poświęcamy go także Sprawiedliwym wśród Narodów Świata, Ludziom Dobrej Woli oraz osobom, które już po wojnie poświęciły się pamięci ofiar niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz.

http://auschwitz.org/ksiegarnia/karta-produktu/test-karta-prod/auschwitz-legacies,255.html