JEWISH.ORG.PL

logo

JEWISH.ORG.PL

AntysemityzmHistoria
Home›Antysemityzm›79. rocznica Nocy Kryształowej

79. rocznica Nocy Kryształowej

By Tomek Jedrczak
9 listopada 2017
2792
2
Share:

W nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku, pod wpływem propagandy III Rzeszy zainicjowanej zamachem Herszla Grynszpana na Ernsta vom Ratha (niemieckiego dyplomaty w Paryżu), we wszystkich niemieckich miastach (oraz na terenach zaanektowanych do tamtej pory przez Niemcy) doszło do pogromu Żydów.

Pogrom został nazwany „Nocą Kryształową” (niem. Kristallnacht), ze względu na to, że ulice miast zostały zasypane odłamkami szkła i kryształów ze zniszczonych żydowskich sklepów.

W czasie trwania Nocy Kryształowej zamordowano co najmniej 91 Żydów, spalono (wg najnowszych danych) ok. 1000 synagog, zniszczono 7000-7500 żydowskich sklepów i 29 domów towarowych należących do Żydów, zdemolowano też 171 domów mieszkalnych. Zbezczeszczono prawie wszystkie cmentarze żydowskie oraz osadzono w obozach koncentracyjnych 20-30 tysięcy osób.

W ciągu następnych dni Żydzi zostali zmuszeni, na własny koszt, do uporządkowania szkód wyrządzonych przez nazistowskie bojówki. Władze nakazały ludności żydowskiej zapłacić państwu niemieckiemu „odszkodowanie” za zniszczenia w wysokości 1 miliarda reichsmarek. Ostatecznie kwota z tego tytułu, zapłacona do marca 1939 roku, wyniosła 1.2 miliarda RM. Wszelkie depozyty bankowe należące do Żydów zostały skonfiskowane przez banki.

Kristallnacht była początkiem jawnej i niczym nie skrępowanej „wojny rasowej” jaką zaczęła prowadzić Rzesza Niemiecka przeciwko Żydom; jej kulminacyjnym momentem była konferencja, jaka odbyła się 20 stycznia 1942 roku w Wansee (pod Berlinem), podczas której zapadła decyzja o „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej”.

7 listopada 1938 17-letni Herszel Grynszpan zabił niemieckiego dyplomatę Ernsta vom Ratha

Bezpośrednią przyczyną zabójstwa była sytuacja jego rodziców, którzy wyrzuceni z Niemiec i pozbawieni na mocy ustawy z marca 1938 roku polskiego obywatelstwa, znaleźli się w obozie w Zbąszyniu.

Ernst vom Rath był przypadkową ofiarą – celem Grynszpana był ambasador III Rzeszy we Francji Johannes von Welczek. 7 listopada Grynszpan udał się do ambasady niemieckiej gdzie poprosił o wskazanie ambasadora. Pracownicy wskazali jednak na vom Ratha.
Oddał do niego pięć strzałów z pistoletu kal. 6.35mm krzycząc: „Ty ohydny szkopie, to za 12 tysięcy Żydów”.  Dwie kule utkwiły w brzuchu vom Ratha.

Grynszpan po zamachu oddał się w ręce policji. Do maja 1940 roku rozprawa nie rozpoczęła się. Po inwazji niemieckiej na Francję, Grynszpan uciekł z więzienia. Okoliczności ucieczki są zdumiewające: Herszel nie chciał uciec z niego, ponieważ bał się prowokacji i zabicia w trakcie próby ucieczki. Dopiero na wyraźne polecenie strażników uciekł wraz z innymi osadzonymi.

Grynszpan został dość szybko wyśledzony przez aparat policyjny Vichy. W wyniku procesu został skazany na 20 lat pozbawienia wolności. W 1941 roku został wydany Niemcom i osadzony w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Był traktowany dobrze i łagodnie z tego powodu, że Niemcy chcieli mu urządzić proces pokazowy i w trakcie jego musiał wyglądać dobrze. W czasie procesu zmienił taktykę i oskarżył vom Rotha o wykorzystywanie seksualne, co sprawiło, że jego proces stał się niewygodny ze względów propagandowych dla władz III Rzeszy.

Okoliczności jego śmierci nie są jasne. Część opracowań sugeruje, że został zamordowany (bez wyroku sądowego) na przełomie 1942 i 1943 roku. Część źródeł podejrzewa, że Grynszpan przeżył wojnę i pod zmienionym nazwiskiem zamieszkał w Izraelu. Sąd Niemieckiej Republiki Federalnej uznał go zmarłego w 1960 roku.

Co ciekawe ojciec Grynszpana przeżył Holokaust – był jednym ze świadków w czasie procesu Adolfa Eichamanna w Jerozolimie.

na zdjęciach: spalona synagoga w Monachium, zniszczony sklep w Magdeburgu.

[zdj.: Bundesarchiv/CC BY-SA 3.0 de/Wikicommons]

Previous Article

Marsz Wzajemnego Szacunku 2017

Next Article

Oświadczenie izraelskiego MSZ w sprawie Marszu Niepodległości

0
Shares
  • 0
  • +

Related articles More from author

  • HistoriaWydarzenia

    Białystok i Poznań wydały wielokulturowe kalendarze, w których znajdują się między innymi informacje na temat żydowskich świąt

    31 grudnia 2018
    By Redakcja
  • Antysemityzm

    Swastyka boli tak samo

    2 listopada 2015
    By aktivo
  • Historia

    Jak Bułgarzy uratowali 50 tysięcy Żydów

    9 października 2017
    By Tomek Jedrczak
  • Historia

    Żydzi w Jarosławiu

    16 marca 2015
    By aktivo
  • AntysemityzmIzrael i świat

    Nowy Jork: pasażerowie spontanicznie zmyli antysemickie symbole z metr

    6 lutego 2017
    By Redakcja
  • HistoriaWiadomości

    Bezcenne znalezisko archeologiczne w Jerozolimie

    2 stycznia 2018
    By Tomek Jedrczak

2 comments

  1. Chris 9 grudnia, 2017 at 23:05 Odpowiedz

    Hello,
    Could you please me know what time and where exactly there will the Chanukia lighting ceremonies in Warsaw 2017?

    All I know is it will be around 6 pm on 12th December this year.

    I will appreciate your reply.

    Kind regards

    Chris

  2. Tomek Jedrczak 11 grudnia, 2017 at 10:26 Odpowiedz

    the ceremony will be on 12th of December, on Plac Grzybowski at 6 p.m

Leave a reply Anuluj pisanie odpowiedzi

0

Polecamy

  • KulturaWydarzenia

    TISZ Festiwal Żydowskiego Jedzenia

  • Społeczność

    Sto tysięcy na synagogę

  • Wiadomości

    Międzynarodowa Rada Oświęcimska

KulturaSpołecznośćWiadomościWydarzenia

Święta Pesach 5782-2022

  • Zmarł znany izraelski pisarz Amoz Oz

    By Redakcja
    28 grudnia 2018
  • Ukazał się listopadowo-grudniowy numer  “Midrasza”  

    By Redakcja
    23 grudnia 2018
  • POLIN Music Festival: Historia między dźwiękami

    By Redakcja
    21 grudnia 2018

O NAS

Strona www.jewish.org.pl i profil na FB jewish.org.pl są jedynymi oficjalnymi mediami Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce. Znajdują się na nich informacje dotyczące aktualnych wydarzeń w Gminach oraz życia żydowskiego w Polsce i na świecie. Związek zamieszcza tam informacje o imprezach i wydarzeniach które organizuje, lub którym patronuje. Nasze media prezentują też oficjalne stanowisko Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich dotyczące życia polskich Żydów oraz publikują oświadczenia European Jewish Congress dotyczące sytuacji Żydów na całym świecie.

Strona korzysta z dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administacji.

Nasze media społecznościowe

Napisz do nas

redakcja.jewish@jewish.org.pl

Dołącz do nas na Facebooku

Copyright © 2019 jewish.org.pl. All Rights Reserved.
Strona korzysta z dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Dbając o standardy ochrony danych osobowych, w związku z wejściem rozporządzenia RODO, zaktualizowaliśmy politykę prywatności serwisu.