6. Festiwal Nowa Muzyka Żydowska
Festiwal Nowa Muzyka Żydowska to coroczne spotkanie publiczności z artystami, dla których tradycja jest punktem wyjścia i inspiracją – kontekstem twórczym jest muzyczna współczesność. To specjalnie tworzone dla Festiwalu projekty muzyczne. Jak np. „Modrzycer klan” zainspirowany twórczością chasydzkich kompozytorów z wielopokoleniowej rodziny Taub, a przygotowany przez polsko-amerykańskie trio wybitnych improwizatorów Bern-Szamburski-Wójciński. Koncert w czwartek 23 kwietnia w Synagodze im. Nożyków.
W piątek natomiast w Klubie Palladium francuski Anakronic z amerykańską wokalistką Taron Benson. Ich koncerty to nieokiełznany, sceniczny żywioł, który łączy w sobie hip-hop, elektrojazz, rock i funk z klezmerską tradycją.
W sobotę, nadal w Palladium, niezwykły projekt ”Sefardix”, inspirowany dawnymi pieśniami greckich Żydów, w którym usłyszymy świetnych jazzmanów Oleś Duo i Jorgosa Skoliasa. Po nich wyjątkowe muzyczne spotkanie: formacja Cukunft Raphaela Rogińskiego i buntownik, bard i poeta Zeev Tene z Izraela.
W niedzielę 26 kwietnia w Muzeum Historii Żydów Polskich dwa festiwalowe projekty specjalne. Pierwszy to Małe Instrumenty/Schulz – niezwykła formacja eksperymentatorów i poszukiwaczy dźwięków otworzy przestrzeń magicznej muzyki inspirowanej wielką literaturą. Drugi – „Libelid,” w którym żydowskie piosenki miłosne z międzywojnia nabrały za sprawą wokalistki i kompozytorki Oli Bilińskiej nowatorskiego, intrygującego minimalizmem brzmienia.
Ostatni dzień Festiwalu – poniedziałek 27 kwietnia to niecodzienne wydarzenie. Olga Tokarczuk przeczyta fragmenty swojej ostatniej powieści „Księgi Jakubowe”, a towarzyszyć jej będzie wykonywana na żywo przez kompozytora i gitarzystę Michała Zygmunta oraz wokalistkę Ninę Nu improwizacja muzyczna. Również wyjątkowe będzie samo miejsce tego wydarzenie – Galeria Las otwierająca Wystawę Główną Muzeum Historii Żydów Polskich.
Program:
FESTIWAL NOWA MUZYKA ŻYDOWSKA
18-27 kwietnia 2015
PROGRAM RAMOWY
18/04 sobota g. 19.00
Bemowskie Centrum Kultury „ Art-Bem”, ul. Górczewska 201
„SZTETL WARSZE” [PL]
Koncert Bemowskiego Centrum Kultury
wydarzenie towarzyszące
Specjalnie przygotowany projekt, który łączy muzykę i sztuki wizualne. Stanowi on próbę wykreowania nowatorskich interpretacji międzywojennej żydowskiej muzyki miejskiej łączącej wątki ówcześnie popularnych filmowo-rewiowych przebojów z żydowską muzyką ludową. To niezwykłe połączenie zabrzmi bardzo współcześnie, z ogromną bezkompromisową energią nieoczywistym potraktowaniem muzycznych tematów.
Koncertowi towarzyszyć będzie wyjątkowa wizualizacja stworzona z archiwalnych fotografii przedwojennej Warszawy.
W projekcie „Sztetl Warsze” biorą udział muzycy – Radosław Polakowski, Bartosz Nazaruk, Piotr Janiec, Paweł Szamburski oraz autorka wizualizacji Anna Drobiec.
23/04 czwartek g. 20.30
Synagoga im. Nożyków, ul. Twarda 6
MODRZYCER KLAN
ALAN BERN – PAWEŁ SZAMBURSKI – KSAWERY WÓJCIŃSKI [PL+USA]
Polsko-amerykańskie trio wybitnych instrumentalistów – mistrzów improwizacji specjalnie na Festiwal przygotowało wyjątkowy projekt „Modrzycer klan”.
Inspiracją dla artystów była muzyka chasydzka tworzona od połowy XIX wieku niemal do chwili obecnej przez członków rodziny Taub znanych jako dynastia Modrzyc. Poczynając od Ezechiel Ben CwiHirsz Taub cadyka z Kazimierza Dolnego nad Wisłą – pierwszego kompozytorem w rodzinie, aż do zmarłego w 2006 roku cadyka Izraela Dana Tauba obdarzeni byli oni wyjątkowym talentem muzycznym. W swoich licznych, przepełnionych niezwykłą urodą i magicznym klimatem kompozycjach stworzyli muzyczne odzwierciedlenie chasydzkiej filozofii.
Niezwykłe obszary mistycznych kompozycji dawnych twórców stanowią muzyczną przestrzeń, w której członkowie Tria poruszają się z wielką klasą, wiedzą i wrażliwością tworząc głęboko emocjonalną i niesłychanie współczesną, nowatorską brzmieniowo opowieść .
24/04 piątek g. 20.30
Klub Palladium ul. Złota 7/9
ANAKRONIC ELECTRO ORKESTRA feat. TARON BENSON [FR+USA]
Powstała w 2007 roku w Tuluzie grupa AEO szybko zdobyła sobie miano jednego z najciekawszych europejskich zespołów klezmerskich, a w zasadzie należałoby powiedzieć neoklezmerskich. Choć członkowie Anacronic wywodzą się z tak różnych tradycji muzycznych jak choćby elektro, post-rock, czy hip-hop to fascynacja kulturą i muzyką żydowską zaowocowała powstaniem formacji unikalnej, grającej muzykę wymykającej się wszelkim próbom zamknięcia jej w ramach jednego stylu czy gatunku.
Wzorując się na swoich wielkich mistrzach, jak choćby DJ Socallededzie czyli wynalazca jidysz hip-hopu, czy Davidzie Krakauerze – legendzie współczesnej muzyki klezmerskie z którym zresztą wielokrotnie koncertowali podążyli własną niezwykłą drogą na której współczesne brzmienie łączą się z aszkenazyjską tradycją, gdzie hip-hop, elektrojazz, rock, dubstep, neurofunk splatają się z muzyką żydowską w jedno niepowtarzalne brzmienie, które nikogo nie pozostawia obojętnym.
Od kilku lat AEO współpracuje z charyzmatyczną amerykańską rapującą wokalistką Taron Benson obdarzoną fenomenalnym głosem, w którym tkwi niezwykła moc i energia. Efektem tej współpracy jest niepowtarzalna magia, która towarzyszy ich muzyce, fascynująca atmosfera jaką tworzą razem na scenie i wrażenie jakie ona wywiera i choć każdy ich występ jest inny łączy je jeden wspólny mianownik – nigdy nie pozostawiają publiczności w takim stanie w jakim ją zastali.
25/04 sobota g. 19.30
Klub Palladium ul. Złota 7/9
„SEFARDIX”
JORGOS SKOLIAS & OLEŚ DUO [PL]
Ten koncert otwiera drugą odsłonę magicznej śródziemnomorskiej podróży trzech wybitnych muzyków jazzowych.
Cztery lata po niezwykle udanej festiwalowej premierze projektu „Sefardix”, po wielu koncertach i płytowym sukcesie zapraszamy na koncert, w którym artyści oprócz prezentowanych już wcześniej utworów wykonają kilka nowych, wyszukanych w archiwach i innych zakamarkach historii, pieśni greckich Żydów z przełomu XIX i XX wieku.
Koncert wypełniony będzie wyrafinowaną maestrią brzmieniową i charakterystyczną dla całego Tria doskonałością muzyczną.
CUKUNFT & ZEEV TENE [PL+IL]
Buntownik, bard, poeta i legenda izraelskiej sceny muzycznej w jednym – to właśnie jest Zeev Tene. Tworzy od lat muzykę zaangażowaną, poruszającą problemy otaczającego go świata, która polskiej publiczności może być znana chociażby z piosenki wykorzystanej w znakomitym filmie „Walc z Baszirem”.
Jego niepokorna i niezwykła twórczość połączona z intrygującą barwą głosu, sceniczną ekspresją i autentycznością pozwoliły mu zdobyć ogromną popularność i miłość fanów daleko wykraczającą poza Izrael.
Tym razem powraca do kraju swoich urodzin, czyli do Polski, z najbardziej osobistym projektem jaki tylko można sobie wyobrazić.
Razem ze znaną z eksperymentów i poszukiwań wśród źródeł muzyki aszkenazyjskiej, założoną przez Raphaela Rogińskiego formacją Cukunft , stworzyli wyjątkowy projekt specjalnie dla Festiwalu Nowa Muzyka Żydowska.
Podróż w głąb siebie i swoich emocji. Poszukiwanie odpowiedzi na pytania, które tkwią głęboko schowane w zakamarkach duszy, związane z rodzinną polsko-izraelską przeszłością i niełatwą historią. Będzie to próba odnalezienia brakujących ogniw, próba odpowiedzi na pytania o miejsce w świecie – teraz i wtedy.
Niezwykłym towarzyszem podróży po tych bardzo osobistych wyśpiewanych opowieściach będzie muzyka Cukunftu współtworząc zjawiskowo kompletny, pełen emocji muzyczny spektakl.
26/04 niedziela g. 19.00
Muzeum Historii Żydów Polskich ul. Anielewicza 6
MAŁE INSTRUMENTY / SCHULZ [PL]
PROJEKT SPECJALNY POWSTAŁ DZIĘKI WSPARCIU
MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH
Po znakomitej ścieżce dźwiękowej jaką stworzył Paweł Romańczuk – lider „Małych instrumentów” do filmu „Twarze nieistniejącego miasta” o międzywojennym żydowskim Lublinie, przyszedł czas na niezwykłą muzyczną opowieść o żydowskim Drochobyczu – mieście Bruno Schulza. Jak mówi sam kompozytor „Już od dawna chodził za mną Bruno Schulz”.
W projekcie „Małe instrumenty/Schulz” kompozycja stworzona przez lidera formacji zainspirowana została filozofią Schulza zawartą w tomie jego opowiadań „Sklepycynamonowe”.
Słuchając tej muzyki granej na wielu małych instrumentach, zabawkach dźwiękowych, a także kuriozalnych wynalazkach muzycznych wiemy od razu, że świat „Małych instrumentów” i świat Schulza odnalazły się wręcz idealnie. Można odnieść wrażenie, że czekały na siebie, aby wspólnie stworzyć nową, ważną artystycznie wartość, magiczną przestrzeń współczesnej muzyki inspirowanej wielką literaturą.
„LIBELID”
OLA BILIŃSKA [PL]
Ola Bilińska – wokalistka, multinstrumentalistka, kompozytorka i autorka tekstów. W dorobku ma dwie autorskie płyty oraz wiele koncertów ze swoimi projektami.
Na Festiwalu wraz z towarzyszącym jej, specjalnie stworzonym kwartetem ( Michał Moniuszko – kontrabas, Kacper Szroeder – trąbka, Edyta Czerniewicz – wiolonczela i Katarzna Kolbowska – harfa celtycka), przedstawi niezwykłą muzyczną prapremierę – specjalnie przygotowany projekt „Libelid” – żydowskie piosenki miłosne, które zaśpiewa w języku jidysz.
Odnalezione w starych śpiewnikach i międzywojennych tomikach poezji popularne w Polsce i na Kresach Wschodnich żydowskie piosenki dzięki Bilińskiej zyskują nowe życie. Odkrywa ona na nowo magię tych utworów i znakomicie je interpretuje.
W rezultacie powstał intrygujący muzycznie projekt, który stanowi głęboko emocjonalną i na wskroś nowatorską impresję o świecie, którego już niema, o uczuciach i emocjach które były, są i będą.
27/04 poniedziałek g. 20.00
Muzeum Historii Żydów Polskich ul. Anielewicza 6
MUZYKA / SŁOWO:
OLGA TOKARCZUK CZYTA „KSIĘGI JAKUBOWE” [PL]
Autorka Ksiąg Jakubowych, laureatka nagrody Nike, paszportu Polityki czy nagrody Kościelskich – Olga Tokarczuk przeczyta wybrane fragmenty powieści, a towarzyszyć jej będzie niezwykła improwizacja muzyczna, którą na żywo zagrają jej twórcy: gitarzysta Michał Zygmunt i eksperymentująca wokalistka Nina Nu.
Ilustracyjna muzyka autorstwa tego duetu towarzyszyła „Księgom Jakubowym” czytanym przez aktorów na antenie radiowej Trójki
W tym niecodziennym festiwalowym wydarzeniu publiczność będzie miała możliwość uczestniczenia w powstawaniu wyjątkowego, rodzącego się na jej oczach „słuchowiska”.
Równie wyjątkowe będzie miejsce spotkania – to mistyczna Galeria Las otwierająca Wystawę Główną Muzeum Historii Żydów Polskich.
WARSZTATY
18/04 sobota g. 12.00 – 14.00
Bemowskie Centrum Kultury „Art.-Bem”, ul. Górczewska 201
Międzypokoleniowe warsztaty muzyczno-wokalne poprowadzi znakomity klarnecista i kompozytor Paweł Szamburski. Warsztaty rozpoczną się od krótkiego przedstawienia charakterystycznych dla muzyki żydowskiej skal, brzmień i melodyki, aby dalej przejść do nauki kilku popularnych międzywojennych piosenek, których autorami byli znani kompozytorzy żydowskiego pochodzenia (H.Wars, J.Petersburski). Wspólnie przygotowane piosenki będą wykonane przez „warsztatowiczów” na scenie podczas wieczornego koncertu.
26/04 niedziela g. 14.30 – 15.30
JCC Warszawa, ul. Chmielna 9A
Myśl na nowo. Denk ojfs naj.
Graj na nowo. Szpil ojfs naj.
Zapraszamy wszystkich – małych i dużych – do wspólnej zabawy, szukania, odkrywania, do udziału w twórczych warsztatach słowno-dźwiękowych: będziemy słuchać słów, które szepniecie nam do ucha, a potem nadawać im jidyszowe brzmienie i dźwięk. Powstaną unikatowe jidyszowe muzyczne twory – utwory, które wspólnie stworzymy i nagramy. Będziemy nie tylko korzystać z całego bogactwa języka jidysz, ale tworzyć też nowe słowa, nowe piosenki. Będziemy zaskakiwać i przełamywać wyobrażenia o muzyce i piosence jidysz. Tworzyć muzykę z pomocą różnych instrumentów i przedmiotów codziennego użytku. Bawić się. Redefiniować.
Anna Rozenfeld & Patryk Zakrocki